Update project (hoog)begaafheid

In januari 2020 is het samenwerkingsverband vo Noord-Kennemerland een project gestart naar aanleiding van verstrekking van een vierjarige subsidie door het ministerie van OCW om passend onderwijs voor (hoog)begaafde leerlingen te versterken. Ruim een jaar later is het tijd de balans op te maken en te reflecteren op de eerste opbrengsten en ontwikkelingen die in gang zijn gezet.

Expertgroep hoogbegaafdheid
In het verleden was vanuit het samenwerkingsverband reeds een netwerkgroep hoogbegaafdheid geïnitieerd. Dit vanuit de bedoeling kennisdeling en expertiseontwikkeling rondom het thema (hoog)begaafdheid te stimuleren. In schooljaar 2019-2020 is deze groep doorontwikkeld naar een zogenaamde expertgroep. Deze groep werkt actief mee en samen rondom het realiseren van diverse projectdoelstellingen. Bijna alle scholen met havo en vwo afdeling zijn in deze groep vertegenwoordigd met één of twee deelnemers. Deze expertleden hebben dikwijls ook een (beoogde) spilfunctie binnen hun eigen school met betrekking tot (hoog)begaafdheid. Zo kunnen zij belangrijke kennis en ervaringen inbrengen en tegelijk terugbrengen naar hun eigen school. Als gevolg van de corona maatregelen is de groep minder bijeen gekomen dan gepland. In schooljaar 2019-2020 vond in februari de kick-off nog live plaats, daarna moesten bijeenkomsten helaas worden geannuleerd. Wel heeft de projectleider in het voorjaar een gesprek met elke school apart gevoerd om samen goed door te nemen wat op dat moment de stand van zaken was op de school ten aanzien van kennis, aanbod en begeleiding voor (hoog)begaafde leerlingen. Deze ‘nulmeting’ benut elke school om de eigen koers verder uit te stippelen. Dit schooljaar komt de expertgroep weer bijeen, vooralsnog online.

Deskundigheidsbevordering
Meer kennis leidt tot een beter begrip van (de behoeften van) (hoog)begaafde leerlingen, tot scherpere signalering, meer afgestemd onderwijs en een adequatere begeleiding. Vanuit het project is in samenwerking met het Landelijk Informatiecentrum Hoogbegaafdheid (LICH) en Bureau Talent een divers scholingsaanbod voor docententeams beschikbaar gesteld. Diverse scholen maken hier reeds gebruik van en ook in de komende schooljaren is dit mogelijk. We hopen dat hiermee zowel visie als praktische knowhow van veel docenten, mentoren, ondersteuningscoördinatoren en begeleiders groeien en hierdoor de ontwikkelkansen voor vele leerlingen sterk toenemen.

Praktisch meedenken
Vanaf de start van het project heeft het samenwerkingsverband de projectleider gevraagd ook als inhoudelijk deskundige beschikbaar te zijn voor alle scholen. In de vorm van consultatie of deelname aan multidisciplinair overleg (MDO) wordt meegedacht wanneer de ontwikkeling van een (vermoedelijk) (hoog)begaafde leerling op school niet soepel verloopt of stagneert. Belangrijkste doel van deze inzet betreft het verder versterken en uitbouwen van de kennis en mogelijkheden van alle scholen, zodat niet alleen de betreffende leerling, maar ook andere (toekomstige) leerlingen hiervan profiteren.

Specialistenopleiding
Naast bovengenoemde vormen van leren, zijn er ook tien mensen van verschillende scholen die in januari 2021 zijn gestart met een intense post academische studie die hen opleidt tot begaafdheidsspecialist. Het samenwerkingsverband beoogt dat in 2022 de meeste scholen (met havo/vwo afdeling) beschikken over minimaal één specialist hoogbegaafdheid. Zij kunnen binnen hun school op meerdere niveaus meedenken over en -werken aan passend onderwijs voor (hoog)begaafde leerlingen. Denk aan begeleiden van zowel leerlingen als docenten en toezien op (borging en evaluatie van) begaafdheidsbeleid. De opleiding wordt verzorgd door de Radboud Universiteit Nijmegen.

Overgang po-vo
Samen met het samenwerkingsverband po en de scholen voor basisonderwijs onderzoeken wij hoe wij het onderwijs in onze regio nog beter kunnen laten aansluiten voor de doelgroep van (hoog)begaafde leerlingen bij de overstap van basis- naar voortgezet onderwijs. In januari 2021 hebben de expertgroep hoogbegaafdheid vo en de netwerkgroep hoogbegaafdheid po zich samen gebogen over een inventarisatie van ervaringen, successen en knelpunten. Op basis hiervan zijn aanbevelingen geformuleerd die op dit moment verder worden uitgewerkt en-gevoerd. Meer hierover in een latere nieuwsbrief. Eén van de eerste opbrengsten is dat een consulent van het samenwerkingsverband voor voortgezet onderwijs is ‘geïnstalleerd’ om mee te denken over (hoog)begaafde basisschoolleerlingen (groep 7 en 8) waarover vragen bestaan en bij wie kwetsbaarheid wordt ervaren met betrekking tot een kansrijke overstap naar het voortgezet onderwijs.

Extra ondersteuning
Sommige (hoog)begaafde leerlingen hebben extra ondersteuning nodig bij hun ontwikkeling en schoolgang, bijvoorbeeld op het gebied van leren leren of faalangst. Dit kan worden verzorgd door de eigen school. Nog niet alle scholen hebben hiervoor op dit moment reeds de benodigde expertise en/of ondersteuningsstructuur. Vanuit het project zijn wij bezig met het formuleren van concrete aanbevelingen om hierin een impuls te kunnen bieden. Ook onderzoeken we de huidige (on)mogelijkheden voor leerlingen met intensieve ondersteuningsbehoefte van meer structurele aard; leerlingen met kenmerken van begaafdheid en kenmerken van leer- en/of gedragsproblemen.

Samenwerking onderwijs-jeugd/gezinshulp
Het samenwerkingsverband streeft naar het verder optimaliseren van de samenwerking tussen onderwijs, gemeenten en jeugd-gezinshulp wanneer een (hoog)begaafde jongere zorg nodig heeft. Voorgenomen projectactiviteiten in 2021 betreffen een gesprek met de jeugddeskundigen van de gemeenten, een inventarisatie onder en aanvullend overleg met diverse zorgaanbieders in onze regio en de organisatie van een tweejaarlijks overleg met alle partners (onderwijs, jeugddeskundigen, leerplichtambtenaren en zorgaanbieders). Belangrijkste doelstellingen betreffen het ontwikkelen van een gezamenlijke visie op (hoog)begaafdheid en het optimaliseren van de onderlinge samenwerking tussen alle betrokkenen rondom (hoog)begaafde jongeren.

Meer informatie